Peter de Grote, Pavel Doerov en zeer schaars geklede dames op het Paleisplein

(Eerste publicatie: 20-7-2012)

Ik liep op het weidse Paleisplein van Sint-Petersburg en daar had je ze weer: Peter de Grote en zijn Catherina. En het had wel wat. Ze zagen er goed uit, straalden waarlijk enige allure uit – het was, kortom, net of ze na een paar eeuwen nog eens terug waren gekomen in hun stad om te kijken wat ervan geworden was. Ik denk dat ze over dat Paleisplein wel tevreden waren.

Catherina schreed op me af en vroeg met een werkelijk prachtige glimlach of ik met haar en haar echtgenote op de foto wilde. Ik gaf mijn standaardantwoord: ik ga niet op de foto met een Peter de Grote die een kop kleiner is dan ik. Dat had onmiddellijk effect: de glimlach verdween, ze draaide zich om en liet mij – ik geeft het maar toe -  licht teleurgesteld achter. Ik had best nog wat verder willen praten.

Wel een beetje raar dat je in het centrum van Sint-Petersburg op een mooie zomeravond met gemak vier Peter de Grotes en Catherina’s kan tegenkomen. Dat komt de geloofwaardigheid niet ten goede. Je krijgt de neiging om ze – in volgorde van opkomst – een nummer te geven: Peter de Eerste, Peter de Tweede, Peter de Derde, enzovoort, maar op een gegeven moment klopt dat historisch niet meer.

Wat ik me afvraag: is het één bedrijf dat deze levende poppen de straat opstuurt? Of zijn er meerdere? En hoe worden dan de locaties verdeeld? Worden er dan territoriale conflicten uitgevochten? Daar zou ik graag bij willen zijn, dat Peter de Eerste Peter de Tweede van het Paleisplein afjaagt.

Bij de Kazan kathedraal zag ik trouwens een Catherina bij wie de hoepelrok ietsje te kort was. Hij bolde iets naar voren en je zag haar kuiten! Dat kan natuurlijk niet. Wat ook niet kan is Peter de Grote die zich in een menigte mengt op jacht naar een gratis T-shirt. Dat zag ik gebeuren op het Paleisplein, vlak voor m’n ogen. Wat bleek, Pavel Doerov liep er rond, een van de oprichters van Vkontakte (zeg maar: het Russische Facebook). Vergezeld van zeer schaars geklede dames (vergelijk dat eens met Catherina!), deelde hij T-shirtjes uit en daar wilde Peter er ook eentje van.

Je kon met die dames op de foto – net als met Catherina, maar dan anders. Dan moest je wel zo’n T-shirt hebben en dat had ik niet, want ik moest natuurlijk weer zo nodig fotograferen. Peter de Grote hield zich met zijn T-shirt – dat moet gezegd - verre van de half ontklede meisjes. Dat zou ook wel een heel raar beeld hebben opgeleverd, maar misschien was het gewoon omdat Catherina in de buurt was.   

Pavel Doerov kon maar niet ontsnappen aan de menigte, tot hij het plots op een lopen zetten, daarmee iedereen verraste, de Mojka overstak en verdween op een binnenplaats. 

Kapitan Kengoeroe zingt over Poetin - aanstekelijk lesmateriaal voor studenten Russisch

(Eerste publicatie: 11-5-2012)

Ik was al eerder leuke liedjes tegengekomen van Kapitan Kengoeroe, maar deze is wel héél aanstekelijk – al is de tekst helemaal niet zo vrolijk. Kapitan Kengoeroe is een project van Ilja Dombrovsky, die al jaren woont en werkt in – waar anders – Nederland.

Voor leraren en studenten Russisch hebben de filmpjes bij zijn liedjes een geweldig pluspunt: de tekst loopt mee in beeld. Niks meefluiten dus, meezingen!

Voor deze keer lever ik de vertaling mee, bij de overige liedjes (zie onderaan) mag u zelf aan de slag. 

Kapitan Kengoeroe heeft een eigen site en is te volgen op Facebook.

Onze nationale leider

Onze nationale leider, onze beroemde held
Wij worden oud, terwijl we ons vergapen aan Twitter
Maar hij is eeuwig jong
De jaren vliegen snel voorbij,
Maar voor hem lijken ze niet te bestaan
Kennelijk doordat hij gewoon internet niet op gaat
Op internet heb je boze mensen
De oppositie maakt er kabaal
Daar houdt niemand van hem
Daar wordt hij snel bedroefd
Nee, dan de trouwe kijkbuis
Daar woont het gewone volk
Dat vraagt of om meer geld
Of om meer kortingen
En zonder een seconde na te denken
Geeft hun het juiste antwoord:
Jullie krijgen alles, ga alleen internet niet op.

Onze nationale leider, onze doorluchtige monarch
De bedwinger van de oligarchen, de hoofdoligarch
Wel vreemd dat er geen geld is
Om de kuilen in de wegen de repareren
Tja, vrienden zijn belangrijker dan gaten
Het geld is naar vrienden gegaan
Hij vloog met vliegtuigen, bluste de bosbrand
Heel Moskou staat te zweten in de file
Wanneer hij naar huis rijdt.
Hij slooft zich uit als een galeislaaf
Zijn hart bloedt voor het land
We moeten de VS voorbijstreven qua aantallen miljardairs

Ja, de smerissen zijn bij ons te koop
Het ambtenarenvolk is niet in toom te houden
Hij weet, dat is hetzelfde probleem: die zitten op internet
Onze nationale leider, ons stoere alfa-mannetje
Alpinekiër, duiker, biker, pianist, bijna-zanger
Heel de wereld kent hem, hij geniet eer en aanzien
Hij is gewoon zo mooi, naast hem ben ik een misbaksel
Hij heeft een miljoen aanbidsters
Ik heb er helemaal geen een.

Hij heeft 15 paleizen, mijn paleis is de toilet.
Hij wordt elk jaar jonger, ik ben allang een oude opa
En allemaal vanwege hetzelfde: hij zit niet op internet
Je kan net zo worden als hij
Daar is niks geheimzinnigs aan
Wees gewoon voorzichtig,
GA INTERNET NIET OP!

Christus-Verlosserkerk in Moskou. Of... Is Google Maps de weg kwijt?

(Eerste publicatie: 25-4-2011)

View fullsize

Vladimir Kirejev - Spiegel

Een opvallende bezoeker... Ik denk dat hij even komt controleren hoe het nu zit. Of ze daar bij Google Maps echt de weg kwijt zijn, of dat er inderdaad groot (en vervelend) nieuws te melden is…

Tik bij Google Maps in: Christus-Verlosserkerk of Храм Христа Спасителя. En wat zie je – even inzoemen – verschijnen? Zowel op de kaart als op het satellietbeeld? Het Paleis der Sovjets. Althans, dat is de naam die Google Maps geeft aan de Moskouse Christus-Verlosserkerk. Dat is een beetje wrang.

De originele Christus-Verlosserkerk werd in 1931 opgeblazen. Ze moest plaatsmaken voor een megalomaan gebouw: het Paleis der Sovjets. De bouw daarvan wilde niet vlotten en uiteindelijk kwam er op die plek een openluchtzwembad. Na het vertrek van de goddeloze communisten werd het zwembad gedempt en de Christus-Verlosserkerk herbouwd. 

Kennelijk hebben ze bij Google Maps een oude, optimistische Sovjet-plattegrond gebruikt, waarop het Paleis der Sovjets al stond ingetekend. Raar is dan wel, dat het metro-station tegenover de kerk wél de goede naam heeft gekregen: Kropotkinskaja. Terwijl dat station tot ver in de jaren vijftig Paleis der Sovjets heette… 

Everybody loves Raymond. Twitter - waarom ik niet meer zonder kan.

(Eerste publicatie: 18-3-2011)

In mijn omgeving wordt meestal meewarig gereageerd wanneer ik vertel dat ik ‘op Twitter zit’. Wanneer ik dan ook nog vertel dat ik erg enthousiast ben over Twitter, dan mengt die meewarigheid zich met ongeloof en wordt er naar me gekeken als naar een afvallige.

Ik kan niet meer zonder!

Via Twitter zijn dagelijks een boel aardige, slimme mensen voor mij aan het werk. Op allerlei manieren zijn zij verbonden met Rusland. Ze houden hun oren en ogen wijd open en melden me wat ze zoal tegenkomen. Correspondent Miriam Elder, bijvoorbeeld. Via Twitter wees ze mij vanmorgen op dit filmpje:

Dit had ik niet willen missen. Bedankt Miriam, bedankt Twitter.

Twitter wordt nog leuker zodra er sprake is van wederkerigheid. Als ook jij je oren en ogen openhoudt en anderen laat delen in wat je zoal tegenkomt. Zo kon ik míjn volgers (ik heb er al 51!) dinsdag via Twitter melden dat Estelle Gullit – en dat wil je toch weten - waarschijnlijk in Moskou gaat wonen. Dat las ik in een Russische sportkrant en dat geef je dan even door.

U leest dit nu hier voor het eerst? Een paar uur geleden stond het al op Twitter! Bij @Rusverafnabij. (Miriam Elder: @MiriamElder).

Такой день – Zo’n dag. Kleine Russische internet-hype met culinair randje.

(Eerste publicatie: 28-2-20011)

Een aardig stukje schrijven over een saai weblog – ik ga het proberen.

Het saaie weblog is van een zekere Sergej uit Orenboerg. Het gaat niet helemaal goed met Sergej. Of misschien juist wel, daarover lopen de meningen uiteen. Sergej had een goede baan, maar begon opeens engeltjes te zien. Sindsdien zit hij aan de anti-depressiva en houdt hij een weblog bij. Hij meldt daarop bijna dagelijks hoe zijn ontbijt was, dat hij bij zijn ouders gaat eten (Sergej is 32), wat daar op het menu staat en dat hij met kaarten gewonnen heeft of verloren. Veel meer is het niet. En elk stukje sluit hij af met: Tакой день (Zo’n dag).

Het weblog van Sergej is plots erg populair geworden. Er wordt over geschreven en gediscussieerd, velen vinden hem ‘echt’, temidden van al die poseurs die in het jachtige leven bevrediging zoeken en het nooit vinden. “Wij moeten nog groeien en groeien, voordat we zijn eenvoud bereiken”, schrijft iemand.

Germanych (één van mijn favoriete Russische bloggers) ziet een verband tussen de populariteit van Sergej’s blog en de nostalgie naar de Sovjetunie. Stabiliteit en voorspelbaarheid, dat waren in de jaren zestig en zeventig belangrijke peilers onder het Sovjet-bouwwerk. Je was zeker van een dak boven je hoofd, een inkomen was er ook altijd. Had je niet de behoefte om al te hoog te springen, dan was het in de USSR allemaal best te doen. En zet dat eens naast het onzekere bestaan van nu! Ik vind het wel een aardige vergelijking, het leven in de USSR en het leven van simpele Sergej uit Orenboerg.

Een bijna vast onderdeel van de maaltijd bij Sergej’s mama is wortel-kaassalade. Dat blijkt voor veel lezers een culinaire ontdekking. Dat vind ik raar, want die salade staat bij mij al jaren op het menu en is volgens mij een standaardgerecht uit de Russische keuken. Of is die salade met de USSR in de afvalbak beland? Hoe dan ook, hier het recept: rasp een stevige wortel, mengen met geraspte kaas, mayonaise erdoor plus flink wat knoflook. Klaar. En gratis doe ik er het recept bij van het zusje van de wortel-kaassalade: geraspte kaas, hardgekookt ei (geprakt), zure room, mayo en knoflook. Ook lekker.

Nog een aardig historisch-culinair verband: iemand vergelijkt het weblog van Sergej met het doodsimpele dagboek van Nicolaas II. Dat heb ik gelezen en Nicolaas II meldt op een dag dat hij “fijn heeft gewandeld met Molochovets”. Dat is de zoon van Jelena Molochovets, die een beroemd Russisch kookboek op haar naam heeft staan. En naar die Jelena en haar kookboek heb ik ooit archiefonderzoek gedaan. Alles hangt samen.

De vrijheid van de Russische bloggers: hoelang steekt de overheid haar kop nog in het zand?

(Eerste publicatie: 28-202010)

Welke rol spelen Russische bloggers? Hebben ze invloed op de politieke agenda? Zijn zij in staat om burgerinitiatieven maatschappelijk gewicht te geven? Hoe groot is hun vrijheid? Dat zijn voor mij wat Rusland betreft de boeiendste vragen van dit moment. Zeer nieuwsgierig begon ik dan ook aan Mapping RuNet Politics and Mobilization, een Amerikaanse onderzoek, vorige week gepubliceerd, naar het publieke debat in de Russische blogosfeer.

Kenmerkend voor de Russische blogosfeer zijn hybride netwerksystemen: open blogplatformen (type Blogspot, Wordpress) met kenmerken van gesloten sociale netwerksystemen (type Facebook, LinkedIn). Een analyse van de links en citaten leverde een ‘Discussie Kern’ op van 11,792 blogs, zeg maar: de blogs waarnaar het meest verwezen wordt. De overgrote meerderheid daarvan is te vinden op het platform Zjivoi Zjoernal (LiveJournal).

Een paar conclusies: de Russische blogosfeer is minder gepolariseerd dan de Amerikaanse. Er zijn minder ‘echo-kamers’ (waar gelijkgestemden slechts elkaars mening herhalen). Pro-regering bloggers zijn niet erg prominent. Binnen de Discussie Kern vormt Politiek en Maatschappelijke discussie de belangrijkste subgroep. Prima, maar wat is nu de invloed van de blogs uit deze subgroep? Misstanden worden aan de kaak gesteld, maatschappelijke bewegingen kunnen zich uiten, maar hoever gaat de invloed op de politie agenda? Helaas, die vraag valt buiten het onderzoek: “The offline effect of the political speech and action we see in the Russian political blogosphere is hard to gauge, but should be a focus of future research.”

De onderzoekers spreken zich wel uit over de vrijheid van de Russische bloggers. In Rusland worden geen technische filters toegepast, zoals in China en Iran. Wel kan de geheime dienst met de wet in de hand alle internetverkeer controleren. Ook biedt een breed geformuleerde wet tegen extremisme rechters een handvat om blogs te sluiten en bloggers te veroordelen. Sluitingen en veroordelingen zijn echter zeldzaam.

De vrijheid binnen de Russische blogosfeer is inderdaad opvallend. Burgerinitiatieven zijn talrijk, de protesten tegen de overheid vaak scherp geformuleerd. Vergelijk dat eens met de brave centrale tv-stations. De vrijheid van bloggers valt extra op tegen de achtergrond van de harde, krampachtige manier waarop de overheid regelmatig optreedt tegen protesten op straat.

Hebben we hier te maken met bewust en doordacht beleid? Of weet de Russische overheid zich gewoon niet goed raad met de groeiende blogosfeer en steekt zij de kop in het zand? Ook daar geven de onderzoekers geen antwoord op, maar ik vermoed het tweede.

Kijken we nog even naar wat cijfers uit het onderzoek. De penetratie van internet is in Rusland met 37 procent van de bevolking relatief laag. De groei is echter indrukwekkend: buiten Moskou bijna een verzesvoudiging in de afgelopen acht jaar, binnen Moskou in diezelfde periode ruim een verdubbeling. In vergelijking met de VS zijn de Russische internetgebruikers vaker actief in sociale netwerken of als blogger. De onderzoekers halen ook nog een Russische poll aan: onder de dagelijkse internetgebruikers wint het internet snel terrein op de televisie als de meest betrouwbaar geachte informatiebron.

Haalt de Russische overheid op een gegeven moment haar kop uit het zand? Komt er een moment dat ze daartoe door druk van onderaf gedwongen wordt? En welke kant loopt zij dan uit? De kant van repressie? Of toont die overheid zich eindelijk eens volwassen en ziet ze in dat kritiek, burgerinitiatief en oppositie heilzaam kunnen zijn? We zijn zeer benieuwd.

(Mapping RuNet Politics and Mobilization - The Berkman Center for Internet & Society, Harc. at Harvard University. October 19, 2010. )

Waarom is Poetin een krab?

(Eerste publicatie: 17-12-2009)

Op deze muur staat geschreven: POETIN IS EEN KRAB!

Waarom is premier Poetin een krab? Goede vraag, u bent niet de enige die ‘m stelt. Het blijkt zelfs de meest gestelde vraag van 2009 te zijn op de Russische zoekpagina van Google… Waarom is premier Poetin een krab?

Zo meteen het antwoord. Eerst even het lijstje met de tien meest gestelde Russische ‘waarom-vragen’ van 2009 volgens Google:

Waarom:

1. is Poetin een krab

2. ben ik alleen

3. is de lucht blauw

4. stijgt de dollar

5. zijn mannen ontrouw

6. ben ik een mislukkeling

7. zijn putdeksels rond

8. is het gras groen

9. spinnen poezen

10. ben ik dom

Enkele opmerkingen: bij vraag 2 en 10 staan alleen en dom in de vrouwelijke variant (одинока en дура), de mislukkeling van vraag 6 staat daarentegen in de mannelijke variant (неудачник). Vraag 7 wordt gesteld aan sollicitanten bij Microsoft – tik ‘waarom’ bij Google in het Nederlands in, en ook daar staat ‘ie hoog genoteerd in het lijstje met mogelijke vragen die worden gesuggereerd.

Goed, vanwaar nu de hoge notering van de vraag Waarom is Poetin een krab? Wel, op een persconferentie zei de premier dat hij hard gewerkt had als een slaaf: каК РАБ (kaK RAB). Hij sprak dat snel uit, waardoor het leek op kak krab (als een krab). De ‘verspreking’ verspreidde zich razendsnel over het net, men vond dat grappig, al werd het grapje kennelijk niet door iedereen begrepen, en vandaar de plots zo populaire vraag: waarom is Poetin een krab?

Waarmee dit stukje eindigt in een anticlimax, maar dat kan ik ook niet helpen.

Meer Russische google-lijstjes hier. 

Russische dorpen presenteren zich op het wereldwijde web

(Eerste publicatie: 8-9-2009)

View fullsize

Een nog bescheiden, maar groeiend fenomeen, waar ik op stuitte dankzij de Russischtalige site van de BBC: dorpen op het Russische platteland met een eigen website. Al blijft internet voor velen in de provincie – vooral voorbij de Oeral – ontoegankelijk, de groei van het Russische web komt op dit moment vooral voor rekening van de gloebinka (= alles wat ver van de grote stad ligt).

We moeten ons nog niet te veel voorstellen bij de virtuele snelweg naar en door het platteland. Veel Russische dorpen zijn op sterven na dood. Toch benut menigeen het wereldwijde web om zijn dorp te presenteren. Met een mengeling van trots en hoop op extra inkomsten worden bezoekers gelokt. Via de sites wordt ook gecommuniceerd met andere dorpen, ze zijn een ontmoetingsplaats voor streekhistorici.

Een mooi voorbeeld is Ivanovo (foto boven), op 50 kilometer van Sint-Petersburg. Op de site valt te lezen dat het dorp veertig huizen telt, “de meeste inwoners overwinteren er ook”. In menig Russisch dorp is dat laatste al niet meer het geval, die worden alleen in de zomer bewoond door tijdelijk volk uit de stad. Ivanovo ligt op de aanvliegroute van het vliegveld van Petersburg, wat als voordeel heeft dat je niet kan verdwalen. “Je volgt het vliegtuig en dan kom je altijd uit op de weg Kirsino-Ivanovo-Leze.” De dichtstbijzijnde winkel is zeven kilometer verderop, twee keer per week komt er een winkel-op-wielen langs.

Aardig is ook het dorp Kobona, bij het Ladoga meer. Het lag in de Tweede Wereldoorlog op de weg uit het omsingelde Leningrad. Meer dan een miljoen mensen werden via deze route de stad uit geholpen. Net als de andere dorpen wijst Kobona op zijn site op de mooie natuur, met als grootste troef in dit geval de viswateren.

View fullsize

View fullsize

De BBC noemt ook nog het dorpje Mazolovo bij Ivanovo, ten noord-oosten van Moskou. Op de site staat een prijslijst voor diverse toeristische bezigheden als paardrijden (met en zonder instructeur), sleetje rijden en een masterclass Eten koken in een Russische oven. De routebeschrijving laat goed zien hoe groot de rol van de seizoenen in de gloebinka kan zijn. Een bevroren rivier levert flinke tijdwinst op, in het voorjaar is Ivanovo te voet niet te bereiken.

Onder het kopje “gebeurtenissen” staat sinds november 2005 niets meer vermeld. Wat in een dorpje als Mazolovo niet hoeft te verbazen. Maar mocht u die kant op willen, dan zou ik toch eerst even bellen: 8 915 833 40 84.

Stel je voor dat Poesjkin en Tolstoj een weblog hadden gehad

(Eerste publicatie: 13-6-2009)

Lev Tolstoj

Stel je voor dat Poesjkin, Tolstoj en Toergenev een eigen weblog hadden gehad. Een eigen plekje op ЖЖ (ZheZhe = Zhivoj Zhurnal, dé bloggergemeenschap van Rusland.) Hoe zouden zij zich in de 19de eeuw als bloggers hebben gedragen?

Een zekere Vladislav uit Norilsk ging op zijn weblog [linkje werkt niet meer] aan de slag en kwam (met behoud van de hedendaagse bloggertaal) tot een alleraardigst resultaat. Hij schrijft:

“Poesjkin zou de gaafste ЖЖ hebben gehad. Iedereen zou hem ’s ochtends aan zijn vrienden hebben toegevoegd (френдили), maar ’s avonds weer hebben verwijderd (отфренживали), omdat hij iedereen zou bedelven onder flitsende, geniale comments, en ook nog in zijn comments tekeningen zou posten van blote vrouwenvoetjes. Honderden aanbidsters zouden hem aan zijn hoofd hebben gezeurd: aan wie nou toch Ik herinner me het wondermooie ogenblik was opgedragen, toch niet echt aan dat domme wicht Annetje Kern? Daarna zou Kern zelf zich in de comments hebben gemengd en korte metten hebben gemaakt met de irritantste vrouwelijke users (юзершами). En tenslotte zou Poesjkins account gesloopt worden door een hacker met als nick dantes_zloy_blondin. En nog lang zou de ЖЖ-gemeenschap zich afvragen waarom d’Antes dat had gedaan: vanwege homofobe comments van Poesjkin of toch vanwege een zekere leuke юзерша?”

Tolstoj (“zou enorme posts hebben geplaatst over geestelijke waarden en eenvoud”), Gogol, Dostoevski, Saltykov-Sjtsjedrin, … blogger Vladislav gaat nog even door. “Toergenev zou een ЖЖ zijn begonnen om panorama’s te posten van Europese steden waar hij was geweest, en af en toe lyrische natuurbeschrijvingen”.

Duncan en Jesenin

Uit de vorige eeuw wordt Majakovski opgevoerd: “Majakovski zou de ЖЖ van Jesenin regelmatig aan zijn vrienden hebben toegevoegd en weer geband, hem uitkafferend omdat hij al zijn posts zou vullen met beschrijvingen van zijn slemppartijen en klachten over wat een dom mens Isadora blijkt te zijn.” 

Tsjechov ontbreekt helaas. En uit de eigentijdse literatuur had ik graag het weblog van Sjoeksjin gelezen. (Nou ja, eigentijds ... Sjoeksjin is ook al weer 35 jaar geleden overleden ...).