Het mooiste Russische ongeluk sinds tijden: geen slachtoffers en vooral: geen paniek!

(Eerste publicatie: 4-11-2013)

Voor wie een weblog over Rusland bijhoudt, zijn ze een goudmijn: de cameraatjes in Russische auto’s die alles registreren wat er op de weg gebeurt. Toch maak ik er spaarzaam gebruik van.  

De cameraatjes zijn vooral bedoeld als wapen tegen inhalige agenten, belust op wat extra inkomsten, maar het zijn toch vooral ongelukken die op het net belanden. Ongelukken in alle soorten en maten, met en zonder rondvliegende slachtoffers – voor mij hoeft het niet zo.

Tenzij … er iets vrolijks of opmerkelijks plaatsvindt of wanneer er in taalkundig opzicht nog wat te genieten valt – maar ook dan: alleen wanneer er geen slachtoffers vallen. Onderstaand filmpje (ik kwam het tegen via een tweet van Olaf Koens: @obk) voldoet ruimschoots aan deze criteria:

De aanloop naar het hoogtepunt (dat begint op 0.47) mag er al zijn. De heren in de auto praten over een recent genoten, voedzame maaltijd, met op het menu spek en brood, salo en chleb, het eerste en het derde woord dat u hoort. Deze drie woorden worden in een perfecte cadans afgewisseld met een vloek: b***. We horen dus: Salo b***! Chleb b***! … Het aandeel onwelvoeglijk taalgebruik bedraagt na drie seconden dus exact 50 procent. Ik heb de score voor de rest van het filmpje niet bijgehouden, maar die blijft indrukwekkend.

Helaas, ik versta niet alles. Volgens mij is er voor de maaltijd ook nog iets geslacht, in ieder geval moest er na afloop iemand naar huis worden gebracht, ene Rajsa, woonachtig op de Popovstraat 14. Wat er verder die dag zoal heeft plaatsgevonden, komen we niet te weten, want daar is de vangrail, en even later het water.

En vanaf 0.49. klinkt dan een conversatie, omwille waarvan ik u dit ongeluk niet wilde onthouden. “Daar zijn we dan” (een vrije vertaling van priechali). “We varen”, constateert een van de inzittenden. “We varen’, bevestig een ander onaangedaan. “Waarheen varen we?” klinkt een vraag. “Naar de kant”, klinkt het antwoord. Geen speld tussen te krijgen.

In de laatste zin wordt, meen ik, gezegd: “Niet aan het stuur zitten”. Als iemand een transcriptie kan leveren, ook graag van de conversatie voorafgaand aan het ongeval, ik houd me aanbevolen. Aardig om te zien is trouwens nog dat de ruitenwissers al aan de slag gaan, nog voordat het water is bereikt. Die zagen de bui al hangen, natuurlijk.

(Wie zich wil verlustigen aan ongelukken op de Russische wegen, kan terecht op deze site.)

Kleine quiz: kunt u in dit overzichtje van Russische vlaggen de echte van de verzonnen vlaggen onderscheiden?

(Eerste publicatie: 28-10-2013)

Ik heb al eens iets geschreven over een paar prachtige Russische stads- en provincievlaggen. Over die van Magnitogorsk bijvoorbeeld (zie nummer 2 op het lijstje hieronder), waarbij je de neiging krijgt om op het zwarte driehoekje te drukken en dat er dan een filmpje begint.

Het zwarte driehoek is het symbool van ijzererts. De aanwezigheid van die delfstof was in 1929 de reden voor de stichting van de stad.

En ik had het idee om een verzamelingetje aan te leggen van dat soort vlaggen en er dan een stukje over te schrijven. Maar dat hoeft niet meer – het is al voor me gedaan, en nog in een  aardige vorm ook: een kleine quiz. Bestaan de vlaggen hieronder echt of zijn ze verzonnen?  Ik vond de quiz hier, ik neem hem in z’n geheel over, inclusief de Engelse onderschriften. Helemaal onderaan staan de antwoorden. Die van Magnitogorsk had ik (en u nu ook) natuurlijk goed. Ik herkende er nog drie, de rest heb ik gegokt. Mijn score: tien goed!

1. Pskov. In western Russia’s version of the Sistine Chapel, God’s hand extends from its ruffled cloud-sleeve in order to pat a prancing leopard on the stomach.

2. Magnitogorsk. The avant-garde legacy of Malevich’s Black Square meets the industrial might of Stalin’s Soviet Union in this exquisitely severe flag, which represents the mountain of pure iron ore that first lured metalheads to this distant outpost.

3. Sjimanovsk. Train tracks (not ladders!) mean everything to the Far Eastern town of Shimanovsk, which was founded when the Amur railway rolled by in 1910. So they put them on their flag.

4. Tsjeljabinsk (regio). Nature’s least cuddly and most thick-skinned beast is a surprisingly fitting symbol for the unlovely Chelyabinsk Region, capturing as it does the unique charms of this heavily polluted corner of the Urals.

5. Anadyr. In Russia’s toxic political climate it is heartening to see a flag that celebrates the tender, non-traditional love of a smiley bear and a fish. Well done, Anadyr, an oasis of tolerance in distant Chukotka.

6. Penza (regio). The wide availability of Photoshop has transformed the world of flag-making, for instance empowering the pious people of Penza to marry an ancient icon and an 8-bit lemon’n’lime palette to create a spooky floating Jesus-head.

7. Mirny. The Siberian town of Mirny is famed, above all, for the enormous hole that lurks outside the city. The big pit does have a purpose though: it is, or was, full of sparkly diamonds. But, having seen the flag, you already knew that.

8. Zjeleznogorsk. Why is that angry hula-hooping bear trying to peel that enormous hard-boiled egg? Because he’s the symbol of Zheleznogorsk, a closed Siberian city founded in 1950 to develop weapons-grade plutonium and, it seems, to train super-strong bears to physically rip atoms apart.

9. Moemra. The marvellously named Mumra is famed for its high-quality ball-bearings. Not really: these gorgeous globules are actually caviar, served heraldry style, in honour of the Caspian town's major export. And that's their doting mother sturgeon in the corner.

10. Irkoetsk. This is what Mondrian’s nightmares looked like. Nice geometrical shapes, strong primary colours, and a terrifying black tiger devouring a bright red sable. Although, frankly, the beady-eyed predator looks more frightened than anyone.

11. Sjoeja. Another strong geometrical entry. That comely cuboid, glistening like an individually wrapped butter portion, actually symbolises a bar of soap. Obviously. Back in the 18th century the tiny town of Shuya grew filthy rich on filthy Russians and wasn’t shy about advertising the fact.

12. Komsomolsk aan de Amoer. Komsomolsk-on-Amur was built by the volunteer labour of young communists. If this jaunty chap is anything to go by, they had a whale of a time.

13. Kimoski (district). A pleasing fusion of the Iraqi flag and a tie-dye-wearing teenager’s poster collection. Yes, that’s right, those are three cannabis plants. Back in the 18th century, this area near Tula was Russia's golden triangle of dope production.

14. Tsjeljabinsk. Even more powerful than the flaming space-rock itself was the wave of comet-fever that hit Chelyabinsk this year. The delirious citizens even went so far as to put it front and centre on the city flag.

-----------------------------------

De volgende vlaggen zijn verzinsels: 3, 7, 9 en 14. Dit zijn de echte:

3. Sjimanovsk. Shimanovsk would never be content with such a drab flag. This, according to Wikipedia, is their coat of arms.

7. Mirny. Those boring bureaucrats at Mirny town hall wouldn't know their elbows from their vast holes. This is the real one.

9. Moemra. Don't be ridiculous: Mumra doesn't have a flag. But you can find a crest for the surrounding region that's ripe with potential.

14. Tsjeljabinsk. Sanity has prevailed and they've stuck with the noble and implacable camel, this time posing in front of a wall.

Over de vlag van Anadyr (nummer 5) wordt nog gezegd: ... our interpretation of the symbolism may not be canonical.

Russische honden bedelen het best ...

(Eerste publicatie: 10-3-2013)

… zeker wanneer ze een vrouwelijke handlanger hebben. Op het filmpje hieronder klinkt op 2.06 door de intercom, of hoe heet zoiets op een benzinestation, de gouden, onweerstaanbare zin: “Belyi (Witte), vraag voor de fotosessie een zoet broodje!”

En wat doe je dan? Dan ga je naar binnen en koop je een zoet broodje voor Bjelyi. Die - ook niet achterlijk - na de genuttigde consumpties maar eens een eindje verderop gaat kijken. Ik vermoed dat ‘ie een paar harde lessen heeft geleerd. 

Tags: 's lands wijs 's lands eer

Comment

Hoe ik (bijna) versierd werd door een agente van de Russische vreemdelingenpolitie

(Eerste publicatie: 3-3-2013)

----------------------

Jerke Verschoor - u kent hem van het [inmiddels opgeheven] Poetinblog* - plaatste bovenstaande foto op Facebook. Hij betreurde het, zo schreef hij erbij, dat niet dit peloton gezagsdragers belast was met de controle van zijn papieren.

Het deed me denken aan een voorval, tien jaar geleden, bij de Russische vreemdelingenpolitie in Sint-Petersburg. Ik schreef er indertijd een verhaaltje over dat werd afgedrukt in NRC-Handelsblad. Gaat u mee terug naar 2002?

Eer aan het Sovjet-volk!

Ik ben lid van de vereniging `Vrienden van de Goede, Oude Sovjetunie'. Bijeenkomsten houdt onze vereniging niet, maar als leden elkaar tegenkomen, begroeten zij elkaar met leuzen als `EER AAN HET SOVJET-VOLK!' of `USSR, BOLWERK VAN DE VREDE!'. We maken ons boos over de talloze nieuwigheden die het reizen naar Rusland hebben beroofd van alle spanning en romantiek.

Onze vereniging leidt een kwijnend bestaan. Tegen de hervormingen die Rusland hebben overspoeld, staan we machteloos. Zo was vroeger de aankomst op het vliegveld van Moskou of Leningrad (de stad heeft helaas haar oude naam St. Petersburg weer terug) een evenement, met minutieuze controles van paspoort, visum en bagage. Een meegesmokkelde brief, zwarte roebels in een leeg fotorolletje – het waren heldendaden waar je nog lang een voldaan gevoel aan overhield.

Toen een aantal jaren geleden groene doorgangen verschenen met daarboven een bord `Niets aan te geven', begrepen we dat verder verzet zinloos was. Niks was meer heilig. Op het majestueuze Paleisplein in St. Petersburg, ooit het decor van de revolutie, waar tot in de jaren negentig agenten ingrepen bij onaangepast gedrag (vrolijk fluiten, op de stoeprand zitten), word je tegenwoordig omvergereden door skaters.

Toch is er een klein hoekje waar moedig weerstand wordt geboden aan de nieuwe tijd: de wachtkamer van de visum- en paspoortpolitie, OVIR in het Russisch. Ik moest er mijn visum laten registreren en voor een lid van bovengenoemde vereniging is dat een feest. 

Aan de muren hangen – drie keer nageteld – vijfenvijftig formulieren voor uiteenlopende procedures als het aanvragen van het Russisch staatsburgerschap en de `dactyloscopische staatsregistratie van burgers van de Russische Federatie'.

Vandaag is het spreekuur voor buitenlanders. Vroeger had dat iets exclusiefs. Je zag er een enkele Amerikaan, een verdwaalde Duitser, en in een kwartier stond je weer buiten. Nu de vroegere Sovjet-republieken ook buitenland zijn geworden, puilt de broeierige wachtkamer uit van de Oekraïeners, Georgiërs en Russen met een Lets of Litouws paspoort. Een Russisch dametje naast me veegt het zweet van haar voorhoofd en verzucht: ,,We zijn allemaal buitenlanders geworden. Ooit was ik inwoonster van de Sovjet-Unie, nu ben ik inwoonster van Oezbekistan. Zeg maar: een niemand.''

Even overweeg ik haar te vertellen van onze vereniging.

De temperatuur stijgt nog aanzienlijk wanneer het spreekuur begint en iedereen samendromt voor die ene deur waarachter de machtige OVIR-agenten hun werk doen. Tot mijn genoegen worden de ongeschreven wetten van de echte Sovjet-rij nog keurig nageleefd. Iedereen maakt met iedereen ruzie en lichamelijk contact wordt niet geschuwd. Na twee uur mag ik naar binnen.

En dan gebeurt het. De medewerkster in uniform bij wie ik mijn formulieren (drie stuks) inlever, ziet zoals alle Russen in één oogopslag dat ze hier van doen heeft met een echte buitenlander, zo eentje van vroeger. Kennelijk dromend van een ander leven, besluit ze haar geluk te beproeven. Onopvallend dirigeert ze me naar een hoek, buiten gehoorsafstand van haar collega's, kijkt me doordringend aan en vraagt of ik zin heb om zaterdag met haar de stad uit te gaan. Na mijn vriendelijke afwijzing daalt onmiddellijk het vertrouwde ijsgordijn weer neer. Ze neemt mijn papieren in ontvangst en twee minuten later sta ik buiten. Daar begrijp ik pas wat er gebeurd is en als lid van de vereniging `Vrienden van de Goede, Oude Sovjetunie' word ik even ontzettend boos. Dat had ze vijftien jaar geleden niet gedurfd! Ontslag wegens `ongeoorloofd contact met een buitenlands staatsburger' was wel het minste wat haar toen boven het hoofd had gehangen.

Later die dag heb ik bij mijn kennissen veel succes met het verhaal over de OVIR-agente. Dat ik zo'n kans heb laten lopen om voortaan buiten de rij om geholpen te worden! Voor onze vereniging is het een nederlaag, en een grote bovendien. De Russen zijn hun angst kwijt. De dreigende schaduw van een totalitair regime, dat het leven van generaties heeft verpest, is verdwenen. Dat is slecht voor onze vereniging, maar goed voor Rusland en de Russen.

(* Jerke Verschoor is vandaag de dag directeur van Nuffic Nesco Rusland)

Status Quo, Bolland en Bolland en de Russisch-Orthodoxe kerk

(Eerste publicatie: 7-12-2012) 

Bij zeer hoge uitzondering: hieronder een stukje dat ik ooit eerder plaatste. Omdat ik het filmpje zo aardig vind. Ik schreef het drie jaar geleden, in de aarzelende beginperiode van dit blog, en voor menig lezer van nu zal het nieuw zijn. Ik heb het iets aangepast en ingekort.    

De Russisch-Orthodoxe kerk lijkt mij geen vrolijke club, maar misschien moet ik dat beeld een beetje bijstellen.

Op onderstaand filmpje zijn (oud-)studenten te zien van het seminarie van Belgorod in Zuid-Rusland, niet ver van de Oekraïense grens. Ze zingen over hun studietijd, zoals dat gaat op een reünie of afstudeerfeest. Verrassend is de muziekkeus: You’re in the army now van Status Quo, geschreven door onze eigen Rob en Ferdi Bolland. De priesters hebben ervan gemaakt: Ty v seminarii now (Je zit op het seminarie now):

Hier ook maar even de originele versie. Enig verschil is er toch wel, tussen een groepje vrolijke priesters en een ronkende Engelse rockband:

HOT. COOL. YOURS. De slogan van de Winterspelen van Sotsji - met nog enkele vrolijke varianten.

(Eerste publicatie: 31-10-2012)

En dan hebben wij hier voor u de officiële slogan van de Olympische Winterspelen van 2014 in Sotsji. In de officiële Engelse vertaling: HOT. COOL. YOURS.

Een beetje ongelukkig, lijkt me.

De binnenlandse, Russische variant, het origineel dus, wijkt er iets van af, maar ook dat is een wat onhandige combinatie van drie bijvoeglijke naamwoorden: ЖАРКИЕ. ЗИМНИЕ. ТВОИ. (Zjarkie. Zimnye. Tvoi). Daar is nog geen officiële Nederlandse vertaling van, dus kom ik maar met een voorstel. Veel ruimte om te manoeuvreren heb ik daarbij niet.

De drie Russische bijvoeglijke naamwoorden staan in het meervoud. Zjarkie betekent Verhitte of Hete, Zimnye betekent Winterse en Tvoi De jouwe of Van jou. Ik kom uit op:  HETE. WINTERSE. VAN JOU. (Dat meervoud klinkt wat onnatuurlijk, je kan misschien – analoog aan het Engels - voor enkelvoud kiezen: HEET. WINTERS. VAN JOU. – maar dat lijkt me geen verbetering.)

Het organisatiecomité geeft de volgende uitleg. Hete verwijst naar strijd en emotie en naar de zuidelijke ligging van Sotsji, dat toch vooral bekendstaat als badplaats. Winterse verwijst uiteraard naar de Winterspelen en ook naar het traditionele beeld van Rusland, dat vaak geassocieerd wordt met winterse tafelen. De jouwe verbeeldt de betrokkenheid van wie maar wil bij het evenement. De punten tussen de woorden verwijzen naar het internettijdperk.

De Russische versie klinkt iets minder dubbelzinnig dan de Engelse en de Nederlandse, maar de vrolijke commentaren zijn er niet minder talrijk om. Het is een advertentie voor een bordeel waarbij alleen het telefoonnummer nog ontbreekt, zo las ik. En natuurlijk zijn er inmiddels tal van varianten gemaakt.

HEET. RUSSISCH. DE JOUWE. (Hier wordt ‘gorjatsjaja’ gebruikt, een ander, nog dubbelzinniger woord voor ‘heet’, en niet in het neutrale meervoud, maar in de vrouwelijke vorm.)

EET. GEEN. GELE. SNEEUW.

NACHT. STRAAT. LANTAARN. (Uit het werk van Aleksandr Blok.)

Nog een paar aardige suggesties:

ONTBIJT. LUNCH. DINER.
POETIN. MEDVEDEV. POETIN.
POETIN. SKI’S. MAGADAN.

Deze laatste behoeft mogelijk enige toelichting. Een leuke yell (bijvoorbeeld bij een voetbalwedstrijd in Sint-Petersburg met een scheidsrechter uit Moskou) is: KOFFER. STATION. MOSKOU. Oftewel: scheidsrechter, pak je koffer, ga naar het station, opzouten richting Moskou. Poetin wordt dus gevraagd zijn ski’s te pakken en te vertrekken richting Magadan, in het Verre Oosten van Siberië. Onder Stalin kwamen daar nogal wat gevangenen onder onaangename omstandigheden om het leven.

Wilt u zelf aan de slag en een mooie slogan bedenken en ook vormgeven? Dat kan! U klikt op deze link, en onderaan de pagina treft u deze afbeelding aan met ruimte voor uw creatie. Klik daar op het 'schilder-icoontje' rechtsonder, en … aan de slag!

In Sint-Petersburg speelt de betaalautomaat voor u het Russische volkslied

(Eerste publicatie: 17-7-2012)

Een meesterwerkje is het niet, onderstaand filmpje, maar intrigerend is het wel, al zeg ik het zelf.

Tijdens mijn bezoek in mei aan Sint-Petersburg liep ik op de Soevorovski prospekt, vlak bij de Nevski prospekt, en wat hoorde ik daar? Dat prachtige Russische volkslied. Waar kwam dat nou opeens vandaan? Uit de betaalautomaat die daar stond.

Ik had even geen tijd om er langer bij stil te staan, maar een maandje later, bij mijn volgende bezoek aan de stad, trok ik nogmaals naar de Soevorovski prospekt, speciaal voor die muzikale betaalautomaat.

Hij stond er nog, al kwam er nu iets heel anders uit: Gaudeamus igitur. Ook aardig, maar een stuk minder dan dat volkslied. Toen weerklonk het Patriottisch lied van Glinka, het volkslied van Rusland uit de jaren negentig, en ik vermoedde dat ik gewoon nog even geduld moest hebben. En ja hoor, na een mars die ik niet kende was het daar weer: het Russische volkslied.

Ik kan niet zeggen dat de voetgangers op de Soevorovski prospekt erg onder de indruk waren. Niemand stond stil – over meezingen heb ik het al helemaal niet – zodat die betaalautomaat er wat verloren bij stond met z’n volkslied. De langsrijdende trolleybussen en de rokende dames van de winkel ernaast kwamen het decorum ook niet ten goede. De klanken vlogen leeg en nutteloos de zomeravond in.

Toen stond er toch opeens een jongedame stil. Ook al niet voor dat volkslied, bleek al snel, ze kwam betalen. Wat betaalt u zoal hier? vroeg ik. En hoort u het volkslied? Ze betaalde haar telefoonrekening en ja, nu u het zegt, het volkslied. Ze tikte met haar vinger op het scherm en negeerde me verder volkomen.

Ik zag nog dat je bij deze automaat 4,99 procent provisie betaalde. Is dat meer of minder dan elders? Ik denk meer, want je krijgt dat volkslied erbij.

Poetin, een scheermesje en anderhalf paard. Een zomeravond in Sint-Petersburg.

(Eerste publicatie: 1-7-2012)

Opeens stond ze voor me, te midden van een grote groep voetgangers bij de zebra. Achter me metrostation Plosjtsjad Vosstanija, voor me de Ligovski Prospekt. Het is daar druk. Ik dacht eerst even dat ik met straattheater te maken had, dat gelige jasje viel zo op en die letters oogden zo sierlijk … Maar ik vrees dat het voor haar allemaal erg serieus was.

In de gauwigheid kon ik haar boodschap niet goed lezen. Iets over Poetin die als student met een scheermes (het woord wordt drie keer herhaald) een Bulgaar de keel had doorgesneden. En dat Poetin Rusland niet is, maar een psychiatrische instelling – zoiets.

De mensen achter haar reageerden lacherig, veel opzien baarde ze niet. Met haar boodschappentas op wieltjes ging ze boekwinkel Boekvojed (een soort supermarkt) binnen, ik liep achter haar aan. Ze kocht een opschrijfboekje, kon de kassa niet vinden, stond even stil bij een prachtige cadeau-editie van – ik verzin het niet – Alice in Wonderland en verdween, mopperend op die vermaledijde kassa, steeds verder de enorme winkel in.

Ik liep naar buiten en wachtte haar op. Ik wilde haar graag ook van de voorkant fotograferen. Het duurde nogal lang – die vermaledijde kassa natuurlijk – en toen liep ze daar opeens de verkeerde kant op, terug naar het metrostation. Daar had ik niet op gerekend en van die foto kwam niets meer terecht, wat misschien maar beter is ook. Thuis bekeek ik haar rug nog eens rustig. Er staat ook nog geschreven dat zij in een vervalste afscheidsbrief (van die Bulgaar?) genoemd wordt als de reden van de zelfmoord van een man of twintig - als ik het goed begrijp. Nou ja, dan valt zo’n Poetin in het echt eigenlijk best nog mee.   

Twee straten verder kwam ik dit tafereel tegen. Ik heb niet gehoord waar ze het over hadden. Misschien wel over windmolens, dat zou mooi zijn geweest:

Ach vooruit, dan deze ook nog maar even. Een bloem voor Dostojevski:

Beetje spelevaren op een ijsschots in de Neva... Daar zijn die dingen niet voor!

(Eerste publicatie: 24-4-2012)

We onderbreken de kleine serie over het Russische paviljoen op de EXPO 1958 even voor een klein berichtje uit Sint-Petersburg.

Hij was op die schots gestapt en dacht: ik maak even een rondje. Leuke vraag op 1.25: "Hulp nodig?!"

Dan denk je: hoe dom kan je zijn? Maar dat valt nog best mee, want hij had wel mooi z'n telefoon even aan iemand anders gegeven. Koud water? "Ik zwem wel vaker in koud water".  

Ik sta op die kade aan de Neva trouwens zelf vaak genoeg te kijken, zo maar, naar de rivier. Prachtig uitzicht. Maar ja, dat is dan in de zomer, dan heb je zoiets niet.