Stoorzenders ingezet als wapen tegen kwetsende spreekkoren. De Russische voetbalbond aan zet.

(Eerste publicatie: 5-9-2013)

In de strijd tegen ongewenste spreekkoren op de tribunes heeft de Russische voetbalbond iets doms bedacht: stoorzenders. Er wordt een tegengeluid de lucht ingestuurd.

Dat werkt zo: rond het veld staan luidsprekers, gericht naar de tribunes. Zodra er ongepaste spreekkoren klinken, waarin bijvoorbeeld geslachtsdelen voorkomen en/of wordt gewezen op een bepaalde seksuele voorkeur van de tegenstander (dit laatste gebeurt vooral wanneer die tegenstander afkomstig is uit Tsjetsjenië of Dagestan), wordt via die luidsprekers neutrale herrie verstuurd.

Die herrie (applaus, gefluit, vliegtuiglawaai) is niet alleen onaangenaam, ze wordt door de supporters ook als een belediging ervaren. De tv-zender NTV ziet men daarbij als kwade genius. NTV zendt veel voetbalwedstrijden live uit en wil niet dat de kijker in de huiskamer door de supporters op de tribune wordt voorgelicht over de seksuele voorkeuren van religieuze minderheden.

Tijd voor actie, vonden de supporters van Zenit. Tijdens het duel met Lokomotiv Moskou, vorig weekeinde, gebeurde dit:

- Aan het begin klinkt het luid: Убирайте на х** колонки! Stop de luidsprekers in je reet! (Uit de twee sterretjes mag u afleiden dat de Russische variant iets verder gaat.)

- Vanaf 0.33 klinkt het: HTB – убийцы футбола! NTV vermoordt het voetbal!

-  Op 1.03 betuigen de supporters van Lokomotiv aan de overzijde luidkeels hun steun aan de supporters van de tegenpartij. Dat zie je niet vaak in een voetbalstadion.

- Dan is het tijd voor actie. Op 1.19 springt de eerste supporter de tribune af en gaat richting luidspreker. Zijn voorbeeld wordt gevolgd. Mijn sympathie gaat uit naar de supporter die de stekker eruit probeert te trekken – je maakt je punt zonder schade aan te richten.

En tussen dat alles is – als ik me niet vergis – het geraas te horen uit die luidsprekers. Wat door de supporters wordt overstemd. Maar dat houd je natuurlijk geen hele wedstrijd vol.

Zenit heeft de voetbalbond inmiddels om advies gevraagd. Hoe kunnen ze dat geluidswapen zo inzetten dat het effectief is en geen tegenkrachten oproept? Wij denken dat dat onmogelijk is en houden de ontwikkelingen nauwlettend voor u in de gaten.

(Graag had ik hier nog een item uit het journaal van NTV – die moordenaars – willen laten zien. Daar vertelt de blonde nieuwslezeres-met-glimlach wat zich in het stadion van Zenit heeft voorgedaan. Op de achtergrond zijn bovenstaande beelden te zien, met geluid. Op het moment dat het woord met de twee sterretjes klinkt, hoort de kijker – dwars door de blonde nieuwslezeres-met-glimlach heen – een piepje. Erg komisch, maar ik krijg dat filmpje niet op mijn blog geplaatst.)

En ik kan het niet laten. Hieronder een ouder filmpje van de Zenit-tribune. De supporters roepen, ongestoord:  Мусора - тупые дебилы! Niks bijzonders, maar ik ben zo trots dat ik dat heb weten te vertalen met hetzelfde aantal lettergrepen en behoud van metrum: Smerissen zijn domme debielen! (Alleen vraag ik me af of het woord ‘smerissen’ tegenwoordig nog wel wordt gebruikt.)

(Over echt komische spreekkoren bij Zenit op de tribune schreef ik eerder hier een stukje.

Russische voetbalbeeldjes - uit eigen verzameling en uit het museum van FC Zenit

(Eerste publicatie: 21-3-2013)

Mijn niet erg glanzende voetballoopbaan begon ik als doelman. Wat ik mij daar onder meer van herinner:

1. Een nederlaag met 12-2 net toen mijn opa een keertje kwam kijken.
2. Eén (1) fantastische redding op veld 4 bij Hermes DVS op Sportpark Harga
3. Mijn keeperskleding, waarmee ik op Jan van Beveren leek.

Groeiende realiteitszin deed mij op mijn dertiende besluiten om verder te gaan als veldspeler. Ik mocht het proberen als linksback en deed dat niet onaardig. Ik had een prima sliding – als ‘ie lukte.

Dat (en nog veel meer, maar daar heb ik hier geen ruimte voor) zag ik weer voor me, toen ik op bovenstaand beeldje stuitte. Die kleine doelman met pet komt in het toekomstige museum van FC Zenit, dat een plekje moet krijgen in het voortdurend in aanbouw zijnde nieuwe stadion. Wat de relatie van dat bronzen keepertje is met onze club, weet ik niet. Het weblog [linkje werkt niet meer] dat voorwerpen uit het nog te vullen museum toont, laat dat onvermeld, maar dat geeft niet. Het hoort in het museum, en als ik het er, ooit, niet aantref, klop ik aan bij de directeur.

En kijk even naar dit filmpje, de eerste 25 seconden. In 1942 werd het Petrovski stadion bijna compleet gesloopt, vanwege het hout.

Na de oorlog stond er nog maar een triest, klein stukje overeind:

Het stadion werd herbouwd en in de jaren vijftig kwam er op het Krestovski eiland ook nog het veel grotere Kirov stadion  – daar waar men nu probeert het nieuwe stadion te bouwen. De architect was Aleksandr Nikolski, die, zo blijkt, ook tekeningen maakte. Deze bijvoorbeeld, die zich bevindt in de Nationale Bibliotheek in Sint-Petersburg. Het weblog op de site van Zenit toont er meerdere, ik neem aan dat ook die in het museum gaan komen.

Waar ik ook naar uitkijk is een filmpje uit 1909, waarop tsaar Nicolaas II aan het voetballen is. Dat bevindt zich in een archief in Krasnogorsk, waar het wordt gerestaureerd. Het toekomstige museum hoopt op een kopie.

Verder nog een verzoek aan u. Ziet u in Rusland een beeldje van een voetballertje, kopen en bij mij inleveren. Mijn verzameling (hieronder in het midden het topstukje) bestaat al jaren uit acht stuks, ik heb ruimte voor meer. 

(Een eerder stukje over het Zenit-museum vindt u hier.)

Vondst in het museum van FC Zenit - kunstenaar Boris Jermolajev

(Gepubliceerd: 19-3-2013)

Het museum van FC Zenit bestaat nog niet eens (het moet een plekje krijgen in het al jaren in aanbouw zijnde nieuwe stadion van de club), maar ik deed er al een mooie ontdekking: werk van schilder/graficus Boris Jermolajev.

Dat zit zo. Op de site van FC Zenit [linkje doet het niet meer] worden regelmatig voorwerpen getoond die een plekje gaan krijgen in het clubmuseum. En daar trof ik een litho aan van Boris Jermolajev, een kunstenaar die mij, vreemd genoeg, onbekend was. Niet dat ik nou zo’n groot kunstkenner ben, maar tekeningen en schilderijen met Leningradse/Petersburgse taferelen, daar heb ik er door de jaren heen toch wel een heleboel van voorbij zien komen. Werk van Jermolajev zat daar kennelijk niet tussen – of wel, maar dan is de naam niet blijven hangen.  

Bovenstaand werk was in elk geval nieuw voor me. Het biedt een blik op de Finse Golf in de jaren vijftig, zo ongeveer vanaf de plek waar de ombouw van het oude Kirov stadion begon. 

Volgens de site van FC Zenit komt het werk uit de Nationale Bibliotheek in Sint-Petersburg, waar het werd aangetroffen in een verzameling lithografieën uit de Sovjet-periode. Of ik het als bibliotheek zou afstaan aan een voetbalmuseum, ik weet het niet. Nou ja, er zullen wel meerdere exemplaren van bestaan. In elk geval ga ik er zeker naar kijken, zodra dat stadion eindelijk eens is afgebouwd. (Eerder bezocht ik het sportmuseum in het Moskouse Loezjniki stadion. Zie hier.)

Boris Nikolajevitsj Jermolajev werd in 1903 geboren in Sint-Petersburg. Hij werkte aanvankelijk als illustrator en stapte in de jaren twintig over op schilderen. Veel van zijn werk straalt optimisme uit en doet wat naïef aan. Na de oorlog, waarin hij zwaargewond raakte aan het Leningradse front, richtte hij zich op aquarellen en kleurenlithografie. Dat leverde veel dorpstaferelen op.

Het Krestovski eiland in Leningrad (met daarop het Kirov stadion) vormde in de jaren vijftig een apart motief.

Aan de over van de Neva:

Moskou:

Jermolajev overleed in 1982. Werk van hem is in bezit van onder meer het Poesjkin Museum en de Tretjakovgalerij in Moskou, het Russisch Museum in Sint-Petersburg, de National Art Gallery in Washington en … het toekomstige museum van FC Zenit.

Wie meer wil weten over Boris Jermoljaev, een (Russisch) handvat vindt u hier.

(Ik wilde nog meer voorwerpen uit het Zenit-museum laten zien. Misschien in een volgend stukje.) [linkje werkt nog niet]

Zenit-supporters willen geen zwarte spelers bij hun club. Ook geen homo's.

(Eerste publicatie: 18-12-2012)

Racisten? Wij? Nee hoor, absoluut niet. En verder zijn wij ook heel beschaafd. We willen alleen geen zwarten en homo’s in een shirt van Zenit zien.

Het baarde – gelukkig – enig opzien: het 'manifest' van een groep supporters van FC Zenit over de toekomst van hun club. Met lede ogen constateren zij hoe Zenit, voortgekomen uit een lokale arbeiderscultuur, steeds meer gaat lijken op clubs als Manchester City en Arsenal: vergaarbakken van dure buitenlandse spelers, in wie de supporter zich niet meer in herkent.  

Spelers van Zenit, aldus het manifest, dienen zich op en buiten het veld te gedragen. Geen schwalbes, volledige inzet, niet drinken in het openbaar. “Waar een speler ook vandaan komt, wanneer hij voor Zenit speelt, vertegenwoordigt hij Sint-Petersburg en daarom dient zijn gedrag de grootse stad waardig te zijn.”

“Waar een speler ook vandaan komt”… Daar hebben de supporters zo hun gedachten over. Het liefst uit Sint-Petersburg zelf. Anders uit Noord- en Centraal Rusland. Desnoods uit de rest van Rusland, uit andere Slavische landen, de Baltische landen of Scandinavië. En als het echt niet anders kan uit de rest van Europa.

Een aparte paragraaf wordt gewijd aan “Zenit en zwarte spelers”. Dat die niet welkom zijn, heeft niets te maken met racisme, “de afwezigheid van zwarte spelers in het team van Zenit is gewoon een belangrijke traditie, die de identiteit van de club onderstreept, en niets meer.” En kom op, het is voor die zwarte jongens toch ook veel beter om niet naar het koude noorden te komen: “Het voetbal bij ons is vooral stevig, gebaseerd op kracht, het wordt gespeeld op velden die vaak slecht zijn. Bovendien is het weer gedurende een groot deel van de competitie nogal guur. In die omstandigheden is het voor technische spelers uit warme landen vrij lastig om hun voetbaltalent ten volle te ontplooien.”

Verder wensen de geachte supporters geen spelers bij Zenit te zien die eerder bij Spartak, TsKA of Dinamo gezichtsbepalend waren. En – het staat er echt: “Wij willen niet dat in het team van Zenit vertegenwoordigers van seksuele minderheden spelen.”

Het manifest komt van de supportersvereniging Landskrona. Het is moeilijk in te schatten op hoeveel sympathie hun manifest kan rekenen – op meer dan u denkt, vrees ik. De club zelf heeft gereageerd met een vrij lauwe verklaring over tolerantie en de strijd tegen racisme. Zelf dacht ik: wat zou het mooi zijn als Zenit in een reactie Demy de Zeeuw zou overnemen van Spartak Moskou. Een donkere speler, afkomstig van de vijand, die – ze weten het in Rusland zeker – homo is.

Meer over racisme in het Russische voetbal schreef ik eerder hier.

Het Leningradse Voetbaloproer van 14 mei 1957. “Maak een tweede Hongarije!” – Deel 1

(Eerste publicatie: 25-10-2012)

Op 3 juni 1957 schrijft de Leningradskaja Pravda: “Op 14 mei van dit jaar heeft in het S.M.Kirov-stadion na de voetbalwedstrijd tussen de ploegen Zenit (L) – Torpedo (M) een groep hooligans in beschonken toestand, aanvankelijk op de tribunes en daarna op het veld van het stadion, een rel geschopt”.

Dat was voorzichtig uitgedrukt. Er vielen die dag 107 gewonden. Zestien relschoppers werden gearresteerd, er werden kampstraffen uitgesproken tot acht jaar. Wat was er die 14de mei gebeurd aan de oever van de Finse Golf, in dat majesteuze Kirov-stadion?

 Zenit was aan een slecht seizoen bezig. Vier keer was er verloren, drie keer gelijkgespeeld en slechts een keer werd gewonnen. Toch trok de wedstrijd tegen het Moskouse Torpedo, een topteam in die tijd met onder anderen sterspeler Edoeard Streltsov, 60.000 toeschouwers. Velen van hen nuttigden voor de wedstrijd een hapje en – vooral – een drankje aan de oever van de Finse Golf of op het gras van het grote Park van de Overwinning. Drank werd rond het stadion gewoon verkocht en met een fles de tribune op, ook dat was geen probleem.

Het ging die dag weer helemaal mis met Zenit. De ploeg kwam met 2-0 achter, maakte nog 2-1, maar verloor met 5-1. Tien minuten voor tijd besloot een zekere Vasili Kajoekov (volgens het latere vonnis “arbeider op de fabriek Vaandel van de Arbeid” en “in kennelijke staat”) in te grijpen. Uit het vonnis: “Verdachte Kajoekov rende het veld op, begon doelman Farykin uit te schelden en probeerde diens plaats in het doel in te nemen”.

De supporters zagen daar de humor wel van in, de politie niet zo. Kajoekov werd met zeer harde hand afgevoerd, langs de tribunes, van de noordkant van het stadion naar de zuidkant, waar zich de politiepost bevond. Kajoekov verzette zich en riep om hulp. Stenen en flessen vlogen richting politie en al snel stormde een menigte woedende toeschouwers het veld op.

De spelers maakten dat ze wegkwamen, richting de kleedkamers. Dat was verstandig, want de raddraaiers hadden het al niet meer alleen op de agenten gemunt, maar ook op de eigen ploeg. “Sla de politie!”, “Sla de voetballers!” klonk het, en ook: “Maak een tweede Hongarije!” Die laatste kreet was een verwijzing naar de Hongaarse opstand van een jaar eerder. Tot zo’n opstand kwam het natuurlijk bij lange na niet, maar geschoten werd er die dag wel.

Hier deel 2.

(Toeval: dit stukje stond al in de steigers, toen de supporters van Zenit afgelopen weekeinde in het eigen stadion vrij massaal - maar uitsluitend verbaal - protesteerden. Mikpunt was de gouverneur van de stad. U leest het hier.)  

(Of er foto's bestaan van de rellen is mij niet bekend. Wanneer bovenstaande foto's precies zijn genomen, weet ik evenmin.)

In hechte samenzang geven de supporters van FC Zenit gouverneur Poltavtsjenko een koekje van eigen deeg.

(Eerste publicatie: 22-10-2012)

Neem als hoogwaardigheidsbekleder plaats op een voetbaltribune en je neemt een zeker risico.

Georgi Poltavtsjenko, de gouverneur (zeg maar: burgemeester) van Sint-Petersburg, bracht afgelopen zaterdag een bezoekje aan de wedstrijd FC Zenit - Koeban. Daar heeft hij niet veel plezier aan beleefd.

Poltavtsjenko heeft zich in recordtijd zeer ongeliefd gemaakt. (Zijn voorganger Valentina Matvijenko kon er ook wat van, maar die had duidelijk meer tijd nodig). Het ging vooral mis voor Poltavtsjenko na een bezoek van premier Medvedev aan Sint-Petersburg. De colonne van de premier werd begroet met boos getoeter en opgestoken middelvingers. Daar sprak Poltavtsjenko schande van, hij noemde dergelijk gedrag lompheid (жлобство). Het werd er niet beter op, toen de gouverneur onlangs suggereerde dat de supporters van FC Zenit best op vrijwillige basis zouden kunnen meehelpen aan de ernstig vertraagde bouw van het nieuwe Zenit-stadion. Voor hun antwoord speelt u ondertaand filmpje af.

Nog een paar opmerkingen. Allereerst enige taalkundige jaloezie. Het Russisch heeft geen lidwoorden en in de tegenwoordige tijd ontbreekt het werkwoord zijn. Met twee woorden kan je daardoor al een hoop. Goebernator – zjlob is een volwaardige zin: de gouverneur is een lomperik. Tel het aantal woorden en u begrijp dat de Nederlandse voetbalsupporter een flinke achterstand heeft op zijn Russische collega’s, waar het aankomt op pakkende yells.

Vanaf 1.05 en helemaal vanaf 1.26 wordt het nog boeiender, daar ziet u de uitstekende samenwerking tussen de korte zijde-noord en de korte zijde-zuid. De ene zijde roept: Verkoop je datsja! De andere zijde vult aan: Bouw het stadion!

Hieronder een filmpje vanuit een ander standpunt. Ik vraag uw aandacht voor de dirigent. De verschillende toonhoogten die tegelijkertijd te horen zijn, daar moet nog aan gewerkt worden, maar verder: met een paar gebaren heeft hij honderden zangers in de hand. Respect!, zeg je dan tegenwoordig. Van de wedstrijd ziet hij ondertussen niet veel, maar dat Zenit met 1-0 heeft gewonnen, dat zal hij wel hebben meegekregen.

Voor de volledigheid hier nog een tv-reportage over de gebeurtenissen in het stadion, met vanaf 1.50 fragmenten van het bewuste interview met Poltavtsjenko, inclusief de gewraakte uitspraken. Mooi is de manier waarop de gouverneur de middelvinger omschrijft: “Ze staken allerlei vingers op”.  

Tags: FC Zenit, Poltavtsjenko

Comment

Voetbalfolklore: het Kirov stadion op een sigarettendoos. En Fidel Castro in vak 28.

(Eerste publicatie: 16-8-2012)

Alweer enige tijd geleden nam ik een kijkje op de rommelmarkt bij het kleine station Oedelnaja in Sint-Petersburg. Ik heb een bijna ongezonde belangstelling voor Sovjet-snuisterijen en die kon je daar volop vinden, was me verteld.

Het werd een verloren middag. Potten, pannen, beddengoed, roestige sleutels en een paar gedeukte samovars, dat was het wel. En het was nog behoorlijk koud ook.

Met lichte ergernis (had ik toen het juiste stalletje gemist?) staarde ik dan ook naar de sigarettendoos hier links, gevonden door blogger Babs71 op, jawel, de rommelmarkt van Oedelnaja. Hij had er z’n portemonnee niet voor getrokken, de 10.000 roebel (255 euro) was ‘m te gortig, hij had er alleen wat foto’s van gemaakt.

Wanneer Sovjet-spulletjes en voetbal samenkomen - en dat komen ze in dit geval – dan neemt mijn belangstelling ongezonde vormen aan. Toch had ook ik vermoedelijk mijn portemonnee niet getrokken - ik rook tenslotte niet. Maar wat een prachtig exemplaar!

We zien op het dekseltje en de onderkant het Kirov stadion – of eigenlijk ook niet. Want in deze uitvoering heeft het nooit bestaan. Duidelijk zichtbaar is de ring op dunne pilaren, die als een soort kroon bovenaan de tribunes prijkt. Die ring maakte deel uit van het originele ontwerp uit 1932 van architect Aleksandr Nikolski, maar heeft de uiteindelijke versie niet gehaald. Dat gold voor veel meer, het eiland waar het Kirov stadion verrees, moest worden omgevormd tot een bijna utopisch sportcomplex met talloze gebouwen, maar de oorlog stond dat in de weg. Het stadion kwam er wel, maar in een versimpelde versie. De eerste wedstrijd werd gespeeld op 30 juli 1950 tussen FC Zenit en het lokale Dinamo (1-1).

Een aardig detail op de onderkant: de cijfertjes van de tribunevakken, onder meer nummer 33. Dat was het vak van de meest enthousiaste Zenit-supporters en het is deel uit gaan maken van de club-folklore. De harde supporterskern zegt nog steeds dat ze op vak 33 zitten, maar dat vak komt in het huidige Zenit-stadion helemaal niet voor. “Vak 33” wordt ook genoemd in het clublied.

Hier zien we Fidel Castro bij vak 28. Misschien neemt hij wel een foto van vak 33, voor thuis:

Ik had nog meer willen schrijven over het Kirov-stadion, dat in 2006 is gesloopt, maar ik word heel erg afgeleid door foto’s van nog meer sigarettendoosjes, gemaakt door Babs71. Hij trof ze aan in een boek – niet op die rommelmarkt.

Wat ik niet wist: sigarettendozen werden uitgereikt bij onderscheidingen, als een soort medailles dus. Zoals deze: in beperkte oplage, ter ere van het vijftienjarig bestaan van de grenstroepen.

 Deze is van leer (“Lenin zal altijd en overal onlosmakelijk met ons verbonden zijn”):

Hier is het net of de USSR de zon heeft geannexeerd:

En dit is, na die met het Kirov stadion, de mooiste:

Ook Poesjkin is supporter van FC Zenit. En tegen racisme. Йоу! (Yo!).

(Eerste publicatie: 29-11-2011)

“Vsem privet iz 19-ogo veka”. U krijgt allen de hartelijke groeten uit de 19de eeuw van Alexander Sergejevitsj Poesjkin. 

In het filmpje prijst de nationale dichter van Rusland de vooruitgang van de afgelopen anderhalve eeuw: “klassno u vas” (het is te gek bij jullie).  Alleen één ding begrijpt Poesjkin niet: vanwaar toch dat racisme, zo alom aanwezig in Rusland?

Het leek ons FC Zenit wel een goed idee om in het kader van de actie Rusland zonder Racisme de hulp in te roepen van Poesjkin, Ruslands nationale, onomstreden literaire held, afstammeling van een Afrikaanse slaaf. De populaire rapper Noize MC werd erbij gehaald. Als een soort medium brengt hij Poesjkins boodschap over aan de jeugd in het algemeen en de voetbalsupporter in het bijzonder.

Een poging tot exegese:

0.05. Vperjod za Piter! : Vooruit voor Sint-Petersburg!

0.10. Moja kozja ne pochozja na natsjinkoe vatroesjki.

De dichter verwijst naar zijn huid, die niet op de vulling van een wrongelkoek lijkt. Zo’n vulling is wit.

0.24 – 0.34. Hier haalt de dichter herinneringen op aan zijn tijd op het beroemde Lyceum. Hij kreeg daar van domme medeleerlingen te horen dat zijn voorvaderen pas gisteren uit de boom waren geklommen.

Op 0.30 verschijnen varkenskoppen in beeld met in rode letters SVINCHEDY, een samentrekking van varkens (svinja) en skinheads. Dat begrijp ik niet. Varkens is de bijnaam van Spartak Moskou. De supporters van die club zullen de boodschap – indien daarvoor uberhaupt ontvankelijk, wat ik betwijfel – na zoiets zeker niet meer ter harte nemen.

0.34.  “Mijn voorvader, de moor Hannibal, zeiden ze, werd in Amsterdam door Peter voor een fles rum gekocht bij geldwisselaars”.

Hier wordt de voetbalsupporter lelijk op het verkeerde been gezet. Die Hannibal werd voor (en niet door) Peter de Grote gekocht in Constantinopel.

0.45. Hier legt de dichter uit dat ze hem dan wel voor van alles hebben uitgemaakt, maar dat hij toch behoorlijk goed terecht is gekomen. En hij verwijst naar een beroemde regel uit eigen werk: Ja pamyatnik sebe vozdvig nerukotvornyi. – Ik heb een monument voor mijzelf opgericht, niet door mensenhanden gemaakt.

0.45. 33 sektor: het vak in het oude Kirov-stadion waar de harde kern zich ophield. In het huidige Petrovski stadion is helemaal geen vak 33 meer, maar de oude naam wordt nog veel gebruikt.

0.46. De dichter legt uit dat professoren hem ‘groots’ noemen, en dat Russisch leren zonder zijn boeken te lezen een doodlopende weg is.

0.52 – 1.11 En dan het refrein, waarin de dichter zich afvraagt waar de dombo’s toch vandaan komen die denken dat Rusland en racisme van hetzelfde woord afstammen. De dichter is tegen jullie, yo!, als je niets moet hebben van mensen die er een beetje anders uitzien. En wat mummel je nou over de Russische cultuur, hier heb je een antwoord van die Russische cultuur, of is Poesjkin geen Russische cultuur soms? Yo!

1.12 – 1.35. Dan volgen er enkele regels over buitenlandse werknemers en studenten, wat je daar dan wel voor last van hebt – als ik het goed begrijp. En iets over nationale dansen, waarvan de portee me ontglipt. (Voor de betekenis van de banaan: googelt u even op banaan Roberto Carlos).

1.22.  Een aardig detail: de tattoos op Poesjkins onderarmen. Die zijn ontleend aan de tekeningetjes – niet zelden scabreus - die Poesjkin in de kantlijn van zijn gedichten maakte. Over die tekeningen zijn hele boeken geschreven.

1.40-1.42. Racisme, zegt Poesjkin, laten we over aan de pitekantrop en de avstrapolitek. Dat vond ik even lastig, maar een pitekantrop is een aapmens en een avstrapolitek een uitgestorven geslacht van mensachtigen van een paar miljoen jaar geleden. Waarna de dichter iedereen de groeten doet uit de 19de eeuw.

De commentaren her en der op dit lied zijn nogal, eh, wisselend. “Propaganda van menselijke waarden voor debielen”, las ik ergens. Anderen vinden dat de nationale dichter schandelijk wordt misbruikt, weer anderen menen dat de tekst en het filmpje misschien toch íemand aan het denken zullen zetten. 

En ik kwam iemand tegen die schreef dat dat helemaal Poesjkin niet is in dat filmpje, maar Doumbia van CSKA Moskou.

Doumbia

Racisme in het Russische voetbal: de stadions als etalage van anti-Kaukasische sentimenten. “Stop de staatssteun aan Terek en Anzji!”

(Eerste publicatie: 3-6-2011)

Nergens in Europa zo veel racisme als in Rusland. Nergens in Rusland zo veel racisme als in de voetbalstadions. Zo maar een voorbeeldje. Wat we hier horen zijn supporters van Spartak Moskou op de tribune van FC Zenit in Sint-Petersburg, vorige zondag:

De tekst van het spreekkoor: Питерские бомжи / Дружат они с Анжи / Вместе ебут овец / Скоро вам всем пиздец. De zwervers van Petersburg / zijn vriendjes van Anzji / samen neuken ze schapen / jullie gaan binnenkort allemaal naar de kloten. (‘Zwervers’ is de bijnaam van FC Zenit, Anzji is een club uit de Kaukasische deelrepubliek Dagestan.)

Fratria (niet de officiële, wel de grootste supportervereniging van Spartak) plaatste het filmpje met een gelikt intro prominent op haar website.

Racisme is al jaren een onlosmakelijk onderdeel van het Russische voetbal. De sport toont zich daarmee een getrouwe afspiegeling van een maatschappij waar xenofobie, vreemdelingenhaat en een akelig soort nationalisme nooit ver weg zijn. Sportautoriteiten halen hun schouders op of komen met halfzachte maatregelen die nauwelijks worden nageleefd.

Maar negeren wordt steeds lastiger. De Premjer Liga, de hoogste Russische voetbalafdeling, telt drie ploegen uit de Kaukasus: Spartak Naltsjik uit de deelrepubliek Kabardino-Balkar, Terek Grozny uit Tsjetsjenië met Ruud Gullit als trainer,en Anzji. Vooral de laatste twee doen dit seizoen van zich spreken met forse aankopen. Anzji (met de Braziliaan Roberto Carlos als bekendste aanwinst) staat vierde. Supporters uit het ‘echte’ Rusland bezien die groeiende rol van de Kaukasische ploegen met afkeer. Er gaan stemmen op voor een “competitie-zonder-Kaukasus” en de harde kern van Spartak riep onlangs alle supporters op om de uitwedstrijden in de Kaukasus te boycotten. “Er heerst in die regio een ongezonde situatie”, zo stond in de oproep. Kaukasische clubs worden volgens de Moskouse supporters stelselmatig bevoordeeld en krijgen bovendien miljoenen staatssteun. Zo nemen die clubs dankzij de belastingcenten van de hardwerkende Russen de macht over in het Russische voetbal.

Het is een onzinnig verwijt. Terek Grozny krijgt inderdaad flink wat financiële steun van de (lokale) overheid, maar dat gold in een recent verleden ook voor clubs als Satoern, Krylja Sovetov en Tom Tomsk, clubs die vrij ver weg liggen van de Kaukasus. En wat te denken van Gazprom, het staatsbedrijf dat FC Zenit naar de top van het Russische voetbal stuwde. En het succesvolle Anzji drijft niet eens op staatssteun, maar op privé-kapitaal van zakenman Suleiman Kemirov.

De komst van donkere spelers naar Rusland leidde de afgelopen jaren al vaak tot weinig subtiele taferelen. Dit seizoen nog kreeg Anzji-aanvoerder Alberto Carlos, terwijl hij met zijn Zenit-collega vlakbij een tribune met Zenit-supporters de vlag hees, een banaan voorgehouden. De anti-Kaukasische sentimenten hebben echter een extra dimensie. De Kaukasus maakt immers deel uit van Rusland en veel Russische steden kennen een grote Kaukasische diaspora van vooral arbeidsmigranten, in de volksmond ‘zwartkonten’ genoemd. Vechtpartijen zijn geen zeldzaamheid, vorig jaar werden daarbij in Moskou twee Spartak-supporters gedood.

Het leidde tot nog meer anti-Kaukasische uitingen en nog strengere veiligheidsmaatregelen rond voetbalwedstrijden. Een oplossing voor het probleem is niet in zicht, daarvoor ligt het racisme van de supporters te veel ingebed in de algemene xenofobie die de Russische samenleving kenmerkt.

Anzji deed eerder dit seizoen een poging om de gemoederen wat tot bedaren te brengen. Supporters van het bezoekende Zenit werden nadrukkelijk verwelkomd en in het stadion hingen spandoeken die spraken van vriendschap tussen beide supportersgroepen. Menig Zenit-supporter zal hier met gemengde gevoelens naar hebben gekeken. Hoezo vriendschap met die gasten uit Dagestan! Voor de supporters van Spartak Moskou was het in elk geval een kans voor open doel. Kijkt u nog even naar het filmpje bovenaan.

Op de officiële site van Spartak Moskou (waarop een link naar de site van de harde Fratria-kern) verscheen daags na de uitwedstrijd bij FC Zenit een oproep van veteranen aan de supporters. Tot de ondertekenaars behoorde Valeri Karpin, de huidige trainer. Het verzoek aan de supporters was om zich te gedragen en toch vooral geen vuurwerk meer af te steken. Dat kan de club veel geld kosten en straks moeten we nog zonder publiek spelen! Over de spreekkoren geen woord.

Overigens maakte Karpin zich na afloop wel druk over een Tweet van Zenit-middenvelder Roman Sjirokov. Die feliciteerde de varkentjes (de bijnaam van Spartak) met de welverdiende 3-0 nederlaag. Daar moest de ethische commissie van de Russische voetbalbond zich maar eens over buigen, vond Karpin.